Monter rusztowań, w trosce o bezpieczeństwo
Zawód moner rusztowań jest profesją, w której wykonywane są przede wszystkim prace szczególnie niebezpieczne. Aby uniknąć wypadków niezbędne są nie tylko odpowiednie kwalifikacje fachowe oraz predyspozycje fizyczne, ale również odpowiednie wyposażenie w sprzęt ochronny. Jednak, aby sprzęt ochronny podczas montażu rusztowań był skuteczny powinien być właściwe używany.
Monter rusztowań – wymagania prawne
Monter rusztowań jest oficjalnym zawodem sklasyfikowanym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej, o symbolu (kodzie) nr 711903, należącym do grupy „Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni”. Niestety zawód ten nie jest objęty kształceniem w systemie szkolnym. Zatem wiedzy związanej z jego wykonywaniem nie można zdobyć „na lekcjach”. Z drugiej jednak strony, aby móc wykonywać ten zawód trzeba posiadać odpowiednie do tego uprawnienia. Reguluje to zapis § 109 rozporządzenia Ministra Infrastruktury: „Osoby zatrudnione przy montażu i demontażu rusztowań oraz monterzy ruchomych podestów roboczych powinni posiadać wymagane uprawnienia”. Rodzaj tych uprawnień wskazuje natomiast rozporządzenie Ministra Gospodarki.
Wymaganą wiedzę uzyskuje się na odpowiednim szkoleniu, a samo uprawnienie zdobywa się uzyskując pozytywny wynik sprawdzianu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie. Warto jednak pamiętać, że ośrodek prowadzący szkolenie musi posiadać potwierdzenie z IMBiGS uprawniające do prowadzenia takich szkoleń. Dokumentem, którym w ostateczności legitymuje się monter rusztowań jest więc książka operatora maszyn roboczych z wpisem: „Rusztowania budowlano-montażowe metalowe”.
Pozostałymi wymaganiami dla montera rusztowań są m.in.:
- odpowiedni stan zdrowia wskazany na zaświadczeniu lekarskim uprawniającym do
pracy na wysokości powyżej 3 m, - szkolenia bhp (wstępne ogólne, instruktaż stanowiskowy, okresowe).
Monter rusztowań – szkolenia BHP
Oprócz posiadania wymaganych uprawnień monter rusztowań powinien przejść, tak jak każdy pracownik szkolenia bhp. Instruktaż ogólny zapewnia uczestnikom szkolenia zapoznanie się z podstawowymi przepisami bhp zawartymi w Kodeksie pracy. Szkolenie to przeprowadzane jest przez pracownika służby bhp. Instruktaż stanowiskowy powinien natomiast zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach. Również z ryzykiem zawodowym związanym z wykonywanymi czynnościami, sposobami ochrony przed zagrożeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku. To właśnie bezpośredni przełożony (a nie „behapowiec”) znający realia pracy na danym stanowisku powinien wskazać sposoby bezpiecznej pracy.
Szkolenie przez instruktora powinno uwzględniać:
- rozmowę wstępną z pracownikiem,
- pokaz i objaśnienie całego procesu pracy,
- próbne wykonywanie procesu pracy przez montera,
- samodzielną pracę montera pod nadzorem,
- sprawdzenie i ocenę sposobu wykonywania pracy przez montera.
Podczas tego szkolenia pracownik informowany jest m.in. w jaki sposób ma używać środków ochrony indywidualnej.
Używanie środków ochrony indywidualnej
Poprzez „środki ochrony indywidualnej” rozumie się wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy. W tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Podstawowe rodzaje środków ochrony przed upadkiem z wysokości stosowane przez montera rusztowań to: szelki bezpieczeństwa, amortyzatory, linki bezpieczeństwa zakończone zatrzaśnikiem, urządzenia samohamowne.
Pracą na wysokości w rozumieniu przepisów jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, która jest:
- osłonięta ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi,
- wyposażona w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.
Obowiązek zabezpieczania się przed upadkiem z wysokości podczas montażu/demontażu
rusztowań występuje od wysokości 2 m. Jednakże pomosty rusztowania znajdujące się na
Obowiązek zabezpieczania się przed upadkiem z wysokości podczas montażu/demontażu rusztowań występuje od wysokości 2 m. Jednakże pomosty rusztowania znajdujące się na wysokości co najmniej 1 m powinny posiadać balustradę.
Podstawowym nieporozumieniem wynikającym z tego zapisu jest nakazywanie pracownikom przypinania się od wysokości 1 m. Tymczasem sama długość linki bezpieczeństwa wynosi maksymalnie 1,5 m (z amortyzatorem maks. 2,0 m). Poprawnie reguluje to zapis § 110.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej mówiący, że przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań na wysokości powyżej 2 m należy zapewnić stosowanie przez pracowników sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości. Należy jednak mieć świadomości, iż i ta wysokość nie zawsze zapewnia bezpieczne działanie systemu zabezpieczeń.
Oprócz sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, monter rusztowań powinien posiadać:
- wyposażenie podstawowe: ubranie robocze (kombinezon roboczy, koszulka bawełniana itp.), buty robocze (z podeszwą antypoślizgową i ze wzmocnionymi noskami), kask ochronny, rękawice ochronne, okulary ochronne;
- narzędzia podręczne umieszczone w pasie monterskim: młotek monterski (waga ok. 500 g), klucz płaski – rozmiar 19/22, klucz monterski (tzw. racza), poziomica.
Kiedy się przypinać
Podczas prac na wysokości pracownik powinien być niewątpliwie zabezpieczony zawsze. Powinno się jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisami należy nadawać priorytet stosowania środków ochrony zbiorowej, nad środkami ochrony indywidualnej. Przez środki ochrony zbiorowej rozumie się środki przeznaczone do jednoczesnej ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób. Przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy. W przypadku rusztowań, środkami ochrony zbiorowej są np. balustrady. Warto przypomnieć, że balustrada składa się z poręczy ochronnej umieszczonej na wysokości 1,1 m, z deski krawężnikowej. Natomiast wolną przestrzeń pomiędzy tymi elementami zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający wypadnięcie pomiędzy tymi elementami (najczęściej przez umieszczenie poręczy pośredniej). Ponadto poręcz ochronna może być umieszczona na wysokości 1 m, ale wyłącznie w przypadku rusztowań systemowych. Ważną kwestią jest również odległość pomostu rusztowania od ściany. Jeżeli przekracza ona 0,2 m należy zastosować wyżej opisane balustrady również po stronie ściany.
Gdy zastosowano takie środki ochrony zbiorowej, monter rusztowań nie ma obowiązku przypinania się na tych poziomach, gdzie to zastosowanie ma miejsce. Znacznie ułatwia to wykonywanie pracy i jest stosunkowo prostym zabiegiem likwidowania zagrożeń u źródła ich powstawania. Stosowanie środków ochrony indywidualnej, w szczególności takich jak szelki bezpieczeństwa, jest dopuszczalne jedynie, gdy nie ma możliwości stosowania środków ochrony zbiorowej. Nie należy tego jednak nadinterpretować w ten sposób, że monterzy nie muszą nosić szelek bezpieczeństwa. Sprzęt ten powinien być noszony przez pracowników zawsze, ale w pewnych okolicznościach nie trzeba się przypinać (gdy zastosowano już środki ochrony zbiorowej).
Zasady przypinania
Punkt kotwiczenia sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości powinien mieć stabilną konstrukcję i położenie ograniczające możliwość wystąpienia upadku oraz minimalizujące długość swobodnego upadku. Kształt i konstrukcja punktu kotwiczenia sprzętu musi zapewnić trwałe połączenie sprzętu i nie może doprowadzić do jego przypadkowego rozłączenia. Minimalna wytrzymałość statyczna punku kotwiczenia wynosi 15 kN. Pewnym mitem na budowach jest to, iż nie wolno się przyczepiać do elementów rusztowania. Otóż może to być również punkt kotwiczący, jeżeli spełni się następujące warunki:
- rusztowanie musi być już przykotwione do obiektu lub mieć wymiary podstawy powodujące, że stanowi ono stateczną konstrukcję wolno stojącą,
- wysokość punktu musi być wyższa niż bezpieczna wysokość upadku,
- punkt stanowi element konstrukcyjny rusztowania bądź jest określony w dokumentacji producenta.
- System powstrzymywania spadania może być stosowany, gdy użytkownik ma zapewnioną odpowiednią odległość pod nogami wolną od elementów konstrukcyjnych. Na całkowitą odległość powstrzymywania spadania składa się:
- pionowa odległość między klamrą zaczepową szelek bezpieczeństwa, a końcem luźno zawieszonej linki bezpieczeństwa połączonej z amortyzatorem (odpowiadająca drodze swobodnego spadania – maks. 2 m),
- wydłużenie amortyzatora i linki bezpieczeństwa (tzw. droga powstrzymywania spadania – ok. 1,5 m),
- łączne wydłużenie szelek bezpieczeństwa i przemieszczenia się w nich użytkownika (ok. 0,2 m),
- wzrost pracownika (ok. 1,8 m),
- wolna przestrzeń pod stanowiskiem pracy celu uniknięcia uderzenia w obiekty (ok. 1 m).
Sumaryczna bezpieczna odległość od podłoża zależy więc bezpośrednio od punktu umieszczenia klamry zaczepowej. Punkt ten powinien znajdować się jak najwyżej – w przypadku rusztowań najlepiej w poziomie górnego rygla ramy (ok. 2 m od poziomu pomostu, na którym stoi pracownik). W takim przypadku bezpieczna wysokość upadku wynosi ok. 6,0–6,5 m – dla takiej lokalizacji punktu kotwiczenia system powstrzymywania spadania zadziała poprawnie.
Przy wznoszeniu rusztowania przyściennego indywidualną linkę zabezpieczającą należy mocować do elementów rusztowania umieszczonych od strony fasady. Dopuszcza się mocowanie linki zabezpieczającej bezpośrednio do konstrukcji obstawionej rusztowaniem. Sposób realizacji jest jednak indywidualny i subiektywny dla każdego obiektu.
Jeżeli szukasz dla siebie nowego zajęcia i zależy Ci na rozwoju swojej kariery, sprawdź oferty pracy dla monterów rusztowań dostępne na naszej stronie.
ESG Group
Jeśli masz jakieś pytania, eksperci z ESG Group są tutaj, aby pomóc! Zapoznaj się z naszą ofertą lub skontaktuj się z nami, aby umówić się na bezpłatną konsultację, podczas której odpowiemy na Twoje pytania i pomożemy znaleźć rozwiązanie, którego potrzebujesz.
Czekamy na Państwa pod numerem telefonu: +48 91 887 61 26
W celu poznania szczegółów prosimy również o kontakt mailowy: office@esgsolutions.pl
Szukasz pracy?
W ESG wierzymy, że to ludzie są kluczem naszego długofalowego sukcesu oraz że talent jest w każdym. Dlatego właśnie dostarczamy naszym pracownikom narzędzi, wskazówek i możliwości, których potrzebują aby się rozwijać oraz osiągać sukces w pracy i życiu. Udzielanie wsparcia, dzięki któremu możesz realizować swój potencjał oraz osiągać osobiste cele jest tym, co pozwala nam tworzyć firmę. Nasz sukces jest przecież połączony z Twoim. ESG Group jest znakomitym miejscem do budowania satysfakcjonującej i pomyślnej kariery, niezależnie od ścieżki zawodowej, jaką wybierasz. Przyjdź tworzyć ESG Group razem z nami!
Rekrutujemy pod numerem telefonu: +48 662 483 040; lub napisz do nas: hr@esgsolutions.pl